Jouets néerlandais

Speelgoed neemt een bijzondere plek in binnen de Nederlandse cultuur. Van houten treintjes en bouwblokken tot vernieuwende Dutch Design-items: ouders, verzamelaars en kinderen zijn steeds nieuwsgierig naar wat er speelt op de markt voor ‘speelgoed Nederlands’. Wat is typisch Nederlands speelgoed? Is alles wat lokaal ontworpen is ook hier geproduceerd? En hoe kies je veilig en verrassend speelgoed voor elke leeftijd? Op deze pagina ontdek je alles over het aanbod, de trends, waar je Nederlands speelgoed kunt kopen en de rol van duurzaamheid, productie en design in het huidige aanbod.

Wat is ‘Nederlands speelgoed’ eigenlijk?

Nederlands speelgoed kan op verschillende manieren worden opgevat; speelgoed dat is ontworpen in Nederland, door Nederlandse ontwerpers of merken, speelgoed wat hier het meest populiar is, of speelgoed dat is geproduceerd in Nederland. Denk aan iconen als Kapla (zelfs wereldwijd populair), of jongere merken zoals IKONIC, Little Dutch en SES Creative. Hoewel LEGO en Playmobil vaak worden genoemd in Nederlandse speelgoedlijsten, zijn dit respectievelijk Deense en Duitse merken, maar ze zijn hier ongekend populair. Nederlandse merken onderscheiden zich vooral met hun aandacht voor design, duurzaamheid en educatieve waarde. Ook de focus op genderneutraal en open-ended (vrij spel stimulerend) speelgoed sluit aan bij moderne opvoedkundige inzichten. Steeds meer speelgoedmerken uit Nederland kiezen duidelijk voor kwaliteit, verantwoord gebruik van materialen en een transparante productie, hoewel volledige productie in Nederland vanwege kosten en schaalgrootte nog lang niet altijd haalbaar is. Veel merken produceren deels in Europa, deels in Azië, maar streven naar zoveel mogelijk lokale productie.

Vergelijking: Nederlands speelgoed en internationale merken

Als je kijkt naar het aanbod op de Nederlandse markt, valt op dat jong en oud vertrouwd zijn met zowel nationale als internationale spelers. Nederlandse merken zoals IKONIC, Little Dutch en SES Creative richten zich op originaliteit, duurzaamheid en educatief karakter, terwijl internationale spelers als LEGO, Playmobil en Mattel vaak zorgen voor de grote, wereldwijde trends. Wat Nederlands speelgoed uniek maakt is de kleinschaligere productie, aandacht voor design en het blijven vernieuwen van klassiekers als houten lokomotieven, bouwsets en rollenspel-speelgoed. Steeds vaker worden collecties ontwikkeld in samenwerking met bekende Nederlandse illustratoren of ontwerpers, wat zorgt voor een herkenbare Dutch Design-invloed. Ook zet Nederland zwaar in op het testen van veiligheid en het beperken van schadelijke stoffen in speelgoed.

Is al het speelgoed van IKONIC Nederlands?

Het merk IKONIC profileert zich als aanbieder van design-speelgoed en accessoires, in samenwerking met gerenommeerde Nederlandse ontwerpers. Veel producten dragen het exclusieve label 'Dutch Design', maar niet álle artikelen zijn volledig Nederlands qua productie. IKONIC streeft ernaar zo veel mogelijk lokaal in te kopen en te produceren, zowel onder eigen label als via samenwerkingen met Nederlandse kunstenaars en ontwerpers. In de praktijk worden de producten van IKONIC momenteel gemaakt in Nederland, Polen, Tsjechië, China en Vietnam. Dankzij die transparantie op productniveau kunnen consumenten eenvoudig terugvinden waar een specifiek artikel is vervaardigd. De ambitie van IKONIC is om binnen enkele jaren nagenoeg alles binnen Europa te produceren, waarbij Nederland absoluut een belangrijke rol moet blijven spelen in het productieproces.

Is het speelgoed van IKONIC gemaakt in Nederland?

Een deel van het aanbod van IKONIC wordt daadwerkelijk in Nederland gemaakt. Vooral handgemaakte artikelen, limited editions en speciale collecties zoals de grote houten vrachtwagens worden in Nederland geproduceerd. De zeiltjes van de flessenbootjes van Floris Hovers worden in Nederland gemaakt door Draad en Daad, een sociale werkplaats in Schijndel. Andere producten worden elders in Europa of in Azië vervaardigd, vooral afhankelijk van de oplages. Transparantie over productie is bij IKONIC erg belangrijk. Op iedere productpagina en op de verpakkingen is terug te vinden waar het artikel is gemaakt. IKONIC hecht veel waarde aan lokaal werken en duurzaam inkopen: dit zorgt voor extra maatschappelijke betrokkenheid en beperkt de ecologische voetafdruk. De realiteit is echter dat volledige productie in eigen land vooralsnog niet haalbaar is. Voor massaproductie zijn grotere productiefaciliteiten en lagere kosten soms noodzakelijk, waardoor uitwijken naar landen als Polen of Vietnam onvermijdelijk is. 

Waarom lokaal en Europees produceren relevant is

Het produceren van speelgoed in Nederland of Europa heeft diverse voordelen, zowel maatschappelijk als ecologisch. De vervoersafstanden zijn kleiner, wat resulteert in een lagere CO2-uitstoot. Daarnaast staan Europese fabrieken onder streng toezicht en zijn arbeidsomstandigheden doorgaans goed geregeld. Producten voldoen eerder aan de strenge Nederlandse en Europese veiligheidsnormen. Bovendien blijkt uit onderzoek van de brancheorganisatie Stichting Speelgoed Nederland dat ruim 45% van de consumenten bewust kiest voor lokaal of Europees geproduceerd speelgoed, vooral bij jonge kinderen. Toch blijft prijs een rol spelen: producten van Nederlandse bodem zijn gemiddeld 50-75% duurder dan vergelijkbare artikelen uit Azië.

Populairste speelgoed in Nederland

De trend van verantwoord en creatief spelen groeit al jaren door. Klassiekers als LEGO, Playmobil, Barbie en houten treinbanen blijven elk jaar in de top 10 van meest verkocht speelgoed in Nederland. Volgens de Speelgoed van het Jaar-verkiezing en verkoopdata van diverse webshops zijn op dit moment Squishmallows, Kinetic Sand, magnetisch constructiespeelgoed, knutseldozen en STEM-spellen bijzonder populair. Ouders kiezen steeds bewuster: speelgoed moet uitdagen, meerdere leeftijden aanspreken of de ontwikkeling stimuleren. Voor jongere kinderen winnen houten blokken, Montessori-speelgoed (zoals educatieve puzzels en balansborden), poppen met open gezichtjes en sensorisch speelgoed aan terrein. Bij kinderen vanaf zes jaar doen vooral wetenschapsspellen, programmeren met robots en creatieve bouwsets het erg goed. Volwassenen en verzamelaars kiezen opvallend vaak voor grote LEGO sets, Dutch Design-items, limited editions of design-speelgoed van Nederlandse bodem als verzamelobject.

Feiten en cijfers: Trends in Nederlands speelgoed

Volgens de branchevereniging NVG (Nederlandse Vereniging van Groothandelaren) groeit de Nederlandse speelgoedmarkt jaarlijks met circa 2-4%. Duurzaam, educatief en designgericht speelgoed ultrageven een bovengemiddelde groei: de omzet van duurzaam speelgoed in Nederland steeg de afgelopen vijf jaar met meer dan 60%. Ook Nederlandse merken exporteren naar tientallen landen, vooral binnen Europa, maar ook aan Japan, Noord-Amerika en Australië. Het aandeel ouders dat aangeeft bewust voor lokaal geproduceerd Nederlands speelgoed te kiezen, ligt rond de 40%, met name door zorgen rondom veiligheid, milieu en werkomstandigheden.

Veiligheid en duurzaamheid: wat is belangrijk?

Nederlandse ouders en winkels letten scherp op veiligheidscertificaten (zoals de CE-markering en de EN-71 norm), gebruikte materialen en productieomstandigheden. Houten speelgoed, vervaardigd uit duurzaam gecertificeerd hout geniet grote populariteit vanwege de vertrouwde uitstraling, het ontbreken van schadelijke stoffen en de lange levensduur. IKONIC communiceerd actief over het productieproces, gebruikte materialen (zoals FSC-hout, niet-giftige verf) en milieubeleid. Tegelijk blijft import uit Azië alomtegenwoordig: kies daarom bij twijfel altijd voor merken en winkels die openheid van zaken geven over hun keten en materialen. Tip: let bij aankoop op keurmerken als FSC, PEFC, en de CE markering, en lees de reviews als je online besteld.

Praktische tips: zo kies je verantwoord speelgoed

Zoek je het best passende speelgoed voor jouw kind? Houd dan rekening met leeftijd, ontwikkelingsfase, materiaalgebruik, keurmerken, interesses én het speelplezier. Voor baby's bijvoorbeeld is veilig, zintuiglijk stimulerend speelgoed van zachte stoffen of FSC-houten speelgoed het beste. Peuters houden van stapelblokken, vormenstoofjes en muziekspelletjes. Voor basisschoolkinderen zijn technieksets, bouwdozen en rollenspel geschikt. Pubers hebben vaak meer aan breinbrekers, bouwpakketten of gezelschapsspellen met diepgang. Kijk niet alleen naar certificeringen, maar vooral naar hoe het speelgoed uitnodigt tot samenspel, ontdekking en verbeelding.

* Het flessenbootje van Floris Hovers voor IKONIC wordt deels in Nederland gemaakt.

Waar kan ik online Nederlands speelgoed kopen?

In Nederland zijn er tal van gespecialiseerde webwinkels waar je Nederlands speelgoed online kunt kopen:

- IKONIC.shop: uiteraard op deze webshop, of kijk voor een overzicht van de verkooppunten in Nederland op de store locator

- Lobbes.nl, Trendyspeelgoed.nl, ilovespeelgoed.nl: deze onafhankelijke winkels hebben een groot assortiment en bieden snelle levering. Je kunt eenvoudig filteren op leeftijd, soort speelgoed of merk.

 - Educatief-speelgoed.com en grasonderjevoeten.nl: ze bieden vooral duurzaam, open-ended speelgoed aan en inspiratie per ontwikkelingsfase.

- Grote platforms als bol.com en Intertoys.nl bieden ook steeds meer Nederlandse merken aan en tonen het land van herkomst. Naast deze bekende namen zijn er kleine lokale webshops, museumwinkels en conceptstores te vinden die gespecialiseerd zijn in duurzaam, design en Nederlands speelgoed. Veel winkels leveren binnen de hele Europese Unie.

Veelgestelde vragen over speelgoed Nederlands

Is houten speelgoed altijd beter? Houten speelgoed is over het algemeen duurzamer, veiliger en gaat langer mee, vooral als het is gecertificeerd (zoals FSC) en niet-giftig gelakt is.

Is speelgoed uit China per definitie onveilig? Nee, zolang het aan Europese veiligheidsnormen voldoet. Wil je liever lokaal steunen? Kies dan voor Nederlandse merken die open zijn over hun productieproces en duurzaamheid.

Kan ik Nederlands speelgoed ook vanuit het buitenland bestellen? De meeste genoemde webshops leveren binnen de EU en soms wereldwijd.

Hoe weet ik of speelgoed geschikt is voor mijn kind? Let altijd op de leeftijdsaanduiding, keurmerken en het ontwikkeladvies.

Wat zijn populaire Nederlandse speelgoedmerken? Little Dutch, IKONIC, SES Creative en Kapla zijn bijzonder gewild en internationaal geliefd.

Inspirerende voorbeelden van Nederlands speelgoed

Nederland blinkt uit in vernieuwing en creativiteit als het gaat om speelgoed. Denk aan de handvol bijzondere houten speelgoedmerken zoals ADO waar al sinds begin 1900 houten treinen en auto's worden gemaakt. Ook het duurzame design (zoals de houten auto's )van Floris Hovers voor het Nederlandse speelgoedmerk IKONIC inspireert ouders en verzamelaars. De aandacht voor detail, kleurstelling en afwerking is typisch Nederlands design. Ook SES Creative, al decennia actief in educatieve knutselproducten, staat bekend om kwaliteit en innovatie. Veel van deze merken zetten inmiddels in op uitbreidbare collecties en seizoensgebonden specials.

Speelgoed als erfgoed en design object

In Nederland beschouwen velen speelgoed niet alleen als gebruiksvoorwerp, maar ook als cultureel erfgoed of designobject. Items uit de jaren ’60 en ’70 van merken als ADO, SIO of Nooitgedagt zijn geliefd bij verzamelaars. Musea zoals het Nationaal Onderwijsmuseum in Dordrecht en het Speelgoedmuseum in Deventer tonen de rijke geschiedenis en vernieuwing van speelgoed Nederlands. Daarbij is de invloed van Dutch Design wereldwijd zichtbaar; tijdloos, functioneel en esthetisch verantwoord.

* flessenbootje van Floris Hovers op het Dutch Design boek 'Think Dutch'

Nederlands speelgoed is veelzijdig, voortdurend in ontwikkeling en volop beschikbaar voor alle leeftijden. Let bij aanschaf op de herkomst, transparantie over productie en veiligheidscertificaten. Ga je voor Dutch Design, educatief of duurzaam, dan is het speelgoed van Floris Hovers of Lex Pott voor IKONIC het overwegen waard. Test zelf of het speelgoed aansluit bij de beleving thuis; het leukste speelgoed blijft dat wat uitnodigt tot samen ontdekken en fantaseren. Nederlandse speelgoedmerken maken internationaal het verschil met innovatie, creativiteit en betrokkenheid.